Instytucja zastępcy notarialnego została wprowadzona do polskiego prawodawstwa mocą ustawy z dnia 13 czerwca 2013 roku o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów (DZ. U. poz. 829), na podstawie której dokonano zmiany między innymi ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 roku, poz. 1192).
Zastępcą notarialnym jest osoba, która uzyskała pozytywny wynik z egzaminu notarialnego i złożyła ślubowanie. Minister Sprawiedliwości niezwłocznie po ustaleniu wyniku egzaminu notarialnego wydaje zaświadczenie o uzyskaniu statusu zastępcy notarialnego, które doręcza zastępcy notarialnemu i Prezesowi Rady Izby Notarialnej, właściwej według miejsca zamieszkania zastępcy notarialnego. Na podstawie takiego zaświadczenia, Prezes Rady właściwej Izby Notarialnej odbiera ślubowanie, a następnie umieszcza zastępcę notarialnego w wykazie zastępców notarialnych danej Izby. Rada skreśla zastępcę notarialnego z wykazu: na wniosek zastępcy notarialnego, z chwilą powołania zastępcy notarialnego na stanowisko notariusza lub w wypadku orzeczenia wobec zastępcy notarialnego kary dyscyplinarnej polegającej na skreśleniu z wykazu zastępców notarialnych. Skreślenie z wykazu zastępców notarialnych skutkuje wygaśnięciem uprawnień zastępcy notarialnego.
Zastępca notarialny jest obowiązany zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywane czynności notarialne.
Zastępca notarialny nie może podejmować zatrudnienia bez uzyskania uprzedniej zgody rady właściwej izby notarialnej, z wyjątkiem zatrudnienia w charakterze pracownika naukowo-dydaktycznego, dydaktycznego lub naukowego, chyba że wykonywanie tego zatrudnienia przeszkadza w pełnieniu jego obowiązków.